Polska energetyka znajduje się obecnie w fazie transformacji. Tegoroczne dyskusje na szczeblu UE mają szczególne znaczenie – przełom prezydencji bułgarskiej i austriackiej to kluczowy moment dla spraw związanych z energią i zmianami klimatycznymi.

Sfinalizowano strukturę unii energetycznej, wynegocjowano pakiet „Czysta energia dla wszystkich” oraz wynegocjowano rynki mocy. W tym kontekście PKEE zorganizowało cykl debat przedstawionych w niniejszym raporcie. Równolegle Rada UE przygotowuje projekt rozporządzenia w sprawie wewnętrznego rynku energii elektrycznej. Polska, Francja, Wielka Brytania, Węgry, Grecja i Irlandia przedstawiły wspólne stanowisko w sprawie zasad wdrażania i funkcjonowania mechanizmów mocowych.

Państwa członkowskie zwracają szczególną uwagę na zapewnienie przewidywalności otrzymanego wsparcia. W związku z tym, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami rozporządzenia, konieczne jest zapewnienie ochrony praw nabytych. Należy to wyrazić jako gwarancję wykonania umów mocowych zawartych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia na cały okres, na jaki zostały zawarte. 

Drugim ważnym elementem zapewnienia przewidywalności otrzymania wsparcia jest utrzymanie zaproponowanych przez Komisję i Radę definicji jednostek istniejących, jako tych, które otrzymały ostateczną decyzję inwestycyjną przed datą wejścia w życie rozporządzenia. Trzecim elementem zapewnienia przewidywalności kluczowej dla inwestorów jest wprowadzenie odpowiedniego i realistycznego okresu przejściowego na stosowanie nowych norm emisji. Okres ten powinien zapewnić przejściowe uprawnienia do uczestnictwa w mechanizmach mocy jednostkom wytwórczym o największej emisji. Dałoby to czas na stopniowe zastępowanie bloków węglowych nowymi źródłami niskoemisyjnymi, nie zagrażając bezpieczeństwu dostaw w Polsce.

Należy jednak pamiętać, że wszystkie przyjmowane regulacje powinny uwzględniać potrzeby poszczególnych państw członkowskich, a jednocześnie nie dyskryminować żadnego z nich. Sprzeciw wobec stosowania podwójnych standardów oraz wymóg ochrony praw nabytych to ważne sygnały dla Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej, a także samej prezydencji austriackiej.

Aktualnie opracowywany projekt rozporządzenia nie może w sposób arbitralny różnicować wymagań regulacyjnych odnoszących się do podobnej sytuacji, jako ryzyka niemożności zapewnienia rzeczywistego i potwierdzonego w wielu państwach członkowskich bezpieczeństwa dostaw. Konieczność poszukiwania szerokiego kompromisu jest tym bardziej uzasadniona, że ​​porozumienie co do ostatecznego brzmienia rozporządzenia ma zostać osiągnięte jeszcze przed końcem tego roku. 

Do pobrania: