„Ścieżki transformacji energetycznej – co zmieniła wojna w Ukrainie?” – pod tym tytułem 8 lutego 2023 r. w Brukseli odbyła się debata zorganizowana przez Euractiv we współpracy z Polskim Komitetem Energii Elektrycznej (PKEE). W spotkaniu udział wzięli urzędnicy Unii Europejskiej, posłowie do Parlamentu Europejskiego, a także przedstawiciele instytutów badawczych.

Podczas dyskusji wysokiego szczebla jej uczestnicy – ​​Eero Ailio, doradca ds. transformacji energetycznej i zarządzania lokalnego w Dyrekcji Generalnej ds. Energii (DG ENER) Komisji Europejskiej, Radan Kanev, europoseł, członek Komisji ENVI Parlamentu Europejskiego, sprawozdawca opinii ENVI dotyczącej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków; Andreas Graf, Senior Associate ds. europejskiej polityki energetycznej w Agora Energiewende oraz Wanda Buk, Członek Rady Zarządzającej PKEE oraz Wiceprezes Zarządu ds. Regulacji  w PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. – omówili m.in. w jaki sposób cele Unii Europejskiej uwzględniają różne punkty startowe państw członkowskich. Dyskutowali również o aktualnej sytuacji geopolitycznej oraz roli, jaką może odegrać nadchodząca reforma rynku energii elektrycznej w zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego. Ponadto prelegenci zgodzili się, że środki nadzwyczajne, które Unia przyjęła, aby umożliwić państwom członkowskim ograniczenie sygnałów cenowych na hurtowych rynkach energii elektrycznej, nie powinny być przedłużane.

Eero Ailio, doradca w DG ENER, przyznał, że w obliczu kryzysu energetycznego solidarność i oszczędności idą ramię w ramię. – Gdy poprosiliśmy państwa członkowskie o solidarne działanie oraz ograniczenie zapotrzebowania na gaz, tak też się stało – podkreślił. – Choć jeszcze nie wyszliśmy na prostą to jesteśmy obecnie w takiej sytuacji, w której musimy przejść od działań kryzysowych do bardziej strukturalnych rozwiązań – dodał.

Komentując tę ​​wypowiedź, eurodeputowany Radan Kanev wskazał, że powinniśmy się spodziewać co najmniej dekady zawirowań na rynku energetycznym. Sytuacja ta wymaga przygotowania planów odbudowy i zwiększania odporności w Europie. – Musimy zatem zachować pewne rezerwy dla bezpieczeństwa oraz otwarte możliwości wydobycia surowców energetycznych, jak i produkowania energii elektrycznej – co nie zawsze jest łatwą opcją – wyjaśnił.

Wanda Buk, Wiceprezes Zarządu PGE, Członek Rady Zarządzającej PKEE, zaznaczyła, że ​​z jej punktu widzenia w procesie szukania sposobów rozwiązania kryzysu na rynku energii, UE zaadresowała niewłaściwy problem. – Podczas, gdy doświadczaliśmy szczytowych cen gazu, które mocno wpłynęły na rynek energii elektrycznej, UE nie zajęła się przyczyną, która doprowadziła nas do takiej sytuacji. Z mojej perspektywy, UE skupiła się na niewłaściwym zagadnieniu – wyjaśniła. – Kryzys energetyczny jest spowodowany przede wszystkim kryzysem na rynkach paliw energetycznych, a nie niewłaściwą architekturą rynku energii. Ponadto chciałbym zwrócić uwagę, że nadal istnieją nierozwiązane problemy systemu EU ETS. EU ETS na co dzień ma wpływ na płynność przedsiębiorstw energetycznych. Mniejsza płynność oddziałuje z kolei na możliwość realizacji inwestycji w zieloną transformację. Naszą propozycją jest wsparcie firm poprzez wdrożenie opcji objęcia zakupu uprawnień gwarancjami państwa – dodała.

Podczas dyskusji Eero Ailio zwrócił uwagę na fakt, że kryzys pokazuje, iż musimy iść o krok dalej i zreformować rynek energii elektrycznej. – Stworzenie rynku wewnętrznego było dużym krokiem naprzód, ale rozwiązanie to dotarło do swego kresu. Wyniki, jakie osiągał rynek w ubiegłym roku, były technicznie poprawne, ale z całą pewnością społecznie nieakceptowalne – podkreślił.

W odpowiedzi na to stwierdzenie, prezes Buk wyjaśniła, że ​​PKEE opowiada się za raczej wąską, przemyślaną i ostrożną reformą unijnego rynku energii elektrycznej. – Zaskakujące jest jednak to, że w ankiecie konsultacyjnej w tak małym zakresie poruszone zostały kwestie dystrybucji. Element ten powinien być jednym z priorytetów, ponieważ narzucanie ambitnych terminów wydawania pozwoleń to za mało, by zaradzić wąskim gardłom w rozwoju sieci dystrybucyjnej – dodała.

Strona wydarzenia: https://events.euractiv.com/event/info/energy-transition-paths-what-has-the-war-in-ukraine-changed

Raport “Polska ścieżka transformacji energetycznej”: https://pkee.pl/en/publications/raport-ey-i-pkee-polska-sciezka-transformacji-energetycznej/