PKEE z ogromnym zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Parlamentu Europejskiego dotyczącą przygotowania sprawozdania w zakresie sieci elektroenergetycznych. Odpowiednie warunki dla terminowego rozwoju sieci elektroenergetycznych mają kluczowe znaczenie zarówno dla bezpieczeństwa dostaw, jak i dla czystej, przystępnej cenowo i sprawiedliwej transformacji energetycznej Unii Europejskiej poprzez nowe przyłącza, unikanie zatorów i zapewnienie bezpiecznego działania systemu.

PKEE proponuje uwzględnienie następujących kwestii:

• Odpowiednio rozwinięta infrastruktura przesyłowa energii elektrycznej ma kluczowe znaczenie dla ogromnych projektów elektroenergetycznych, takich jak morskie farmy wiatrowe i elektrownie jądrowe, a także dla umożliwienia wymiany międzystrefowej. Jednakże do sieci dystrybucyjnej zostanie podłączonych około 70% przyszłych instalacji wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych i magazynów energii elektrycznej.[1]
• Środowisko operacyjne operatorów systemów elektroenergetycznych zmienia się dynamicznie, m.in. ze względu na szybki rozwój rozproszonych źródeł energii (DER), dwukierunkowy przepływ energii, innowacje, cyfryzację, elektryfikację i nowe potrzeby w zakresie elastyczności sieci. W związku z tym rola operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD) ewoluuje. OSD są nie tylko odpowiedzialne za bezpieczną dystrybucję energii elektrycznej, ale także stały się podmiotami ułatwiającymi transformację energetyczną w nowych warunkach operacyjnych zdecentralizowanych systemów elektroenergetycznych.
• Rozwój DER oraz elektryfikacji prowadzi do większej ilości wniosków o przyłączenie zarówno po stronie wytwarzania, jak i zapotrzebowania, co znacząco obciąża sieć i jej potrzeby rozwojowe. Przewiduje się, że trend ten będzie się szybko rozwijał wraz z nowymi inwestycjami w centra danych, sztuczną inteligencję i inną energochłonną infrastrukturę ICT.
• Konieczny jest nie tylko rozwój nowej infrastruktury sieciowej, ale także modernizacja istniejącej, dostosowanie jej do nowych wyzwań z użyciem innowacyjnych rozwiązań, przy jednoczesnym zachęcaniu do efektywności energetycznej, elastyczności i wykorzystywania energii jak najbliżej źródła wytwarzania.
• Potrzebne są zwiększone inwestycje w sieć dystrybucji energii elektrycznej. Eurelectric szacuje, że do 2050 r. będzie to około 67 mld euro rocznie (dla UE-27 i Norwegii).[2]

PKEE zaleca:

• Podkreślenie kluczowej roli sieci elektroenergetycznych, zwłaszcza dystrybucyjnych, dla transformacji energetycznej i bezpieczeństwa dostaw.
• Zwiększenie elastyczności systemu elektroenergetycznego poprzez dalszy rozwój inteligentnych sieci, magazynowania energii i reagowania na zapotrzebowanie.
• Właściwe wdrożenie działań określonych w „Planie działania UE na rzecz sieci elektroenergetycznych” Komisji Europejskiej, takich jak złagodzenie wąskich gardeł związanych z wydawaniem pozwoleń poprzez uproszczenie i usprawnienie procesów wydawania pozwoleń oraz przyspieszenie prac nad nowym kodeksem sieci dotyczącym reagowania na zapotrzebowanie.
• Koncentrację na rozwiązywaniu problemów z przyłączeniami. Należy rozważyć wiele opcji, takich jak długoterminowe planowanie przestrzenne w skali krajowej i lokalnej, elastyczne umowy przyłączeniowe, otwarte aukcje na dostępne moce przyłączeniowe, dokładniejsze informacje od deweloperów na temat określonych projektów wymagających przyszłej przepustowości sieci (w celu realizacji spodziewanych inwestycji) oraz współdzielenie przyłącza (ang. cable pooling).
• Inwestycje w sieci elektroenergetyczne, stanowiące dobro publiczne, powinny być traktowane priorytetowo w kolejnych wieloletnich ramach finansowych. Niezbędne jest wsparcie finansowe, zwłaszcza w zakresie dystrybucji na poziomie regionalnym i lokalnym, a także w celu umożliwienia inwestycji w energię odnawialną i urządzenia magazynujące na poziomie małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz indywidualnych gospodarstw domowych. Jest to najlepszy sposób na zagwarantowanie, aby mieszkańcy przekształcanych regionów nie tylko ponosili koszty transformacji, ale także skorzystali z niższych kosztów energii. Ponadto odpowiednio ukształtowane taryfy muszą zapewniać warunki sprzyjające inwestycjom.

[1] Raport Eurelectric „Grids for Speed”, 2024 r.

[2] Tamże.