Ze względu na zagrożenia występowania nadmiernej spekulacji i niestabilności rynku, Polski Komitet Energii Elektrycznej (PKEE) popiera ograniczenie wpływu instytucji finansowych na EU ETS. Dlatego też PKEE jako członek Eurelectric podkreśla, że nie może i nie popiera współsygnowanego przez Eurelectric 10 maja 2022 roku listu dotyczącego tej kwestii.
Rola instytucji finansowych na rynku EU ETS okazała się jedną z najszerzej dyskutowanych kwestii w ramach prac nad nowelizacją dyrektywy ETS. Choć PKEE popiera utrzymanie otwartego rynku dla tych instytucji finansowych, które zwiększają jego płynność, pomagają w rozpoznawaniu cen oraz handlują uprawnieniami (EUA) w imieniu podmiotów zobowiązanych do zakupu uprawnień, z zadowoleniem przyjmujemy propozycje wprowadzania środków poprawiających przejrzystość i zapobiegających działaniom prowadzącym do nadmiernej spekulacji. W świetle ostatnich wahaniach cen EUA, które niektórzy eksperci, firmy i prawodawcy przypisują działaniom spekulacyjnym, jest to tym bardziej pilne.
Niedawno zgłoszone poprawki m.in. w Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE) mają na celu rozwiązanie kwestii spekulacji rynkowych poprzez wykluczenie z rynku EU ETS instytucji finansowych, które nie działają w imieniu emitentów. PKEE popiera wszelkie aktywności, które mogłyby skutecznie rozwiązać problem nadmiernej spekulacji na rynku EU ETS. W tym aspekcie uważamy, że proponowane zmiany idą w dobrym kierunku, ponieważ odzwierciedlają szeroką dyskusję wśród ekspertów, analityków i decydentów na temat przyczyn ostatnich skoków cen ETS.
Debatę na ten temat należy kontynuować. Należy również podjąć pewne dodatkowe działania. Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) wskazuje, że spekulanci nie mieli znaczącego wpływu na ceny EUA, jednak w swoim raporcie nadal potwierdza występowanie spekulacji na rynku i wzywa do zwiększenia jego przejrzystości. Dlatego też uważamy, że dyskusja nie dotyczy tylko czynników stojących za konkretną zmianą cen, ale także samego kształtu systemu ETS. Niedawno przeprowadzone przez Compass Lexecon badanie „Wpływ podmiotów finansowych na europejski rynek emisji i potencjalne środki stabilizowania cen” analizuje wskazane wyżej, główne słabości systemu EU ETS. Naszym zdaniem owe kwestie muszą zostać zaadresowane niezależnie od debaty na temat tego, w jakim stopniu instytucje finansowe spowodowały zmiany cen EUA. Poprawa nadzoru i przejrzystości rynku będzie krokiem we właściwym kierunku, ale to zdecydowanie nie wystarczy.
Niestety, list sygnowany przez Eurelectric zmierza w przeciwnym kierunku. PKEE nie może poprzeć stanowiska, które podkreśla korzyści płynące z udziału sektora finansowego w rynku ETS, przy jednoczesnym ignorowaniu długoterminowych negatywnych konsekwencji pozycji spekulacyjnych na rynku, a także nadmiernej spekulacji prowadzącej do wahań cen. Inicjatywa Eurelectric jest tym bardziej rozczarowujące, iż pojawia się ona w momencie, gdy dyskusja na temat konkretnych działań zapobiegających spekulacji nabiera tempa.
Z wyżej wymienionych powodów PKEE jest zmuszony zdystansować się od listu Eurelectric. Jednocześnie PKEE ma nadzieję na dalszą owocną współpracę w celu zapewnienia sprawiedliwej transformacji całego europejskiego sektora energetycznego.