Za nami konferencja „Power to heat – how can it decarbonise district heating?”, poświęcona kwestii dekarbonizacji polskiego sektora ciepłownictwa systemowego. 15 maja eksperci rozmawiali w Brukseli o kierunkach transformacji branży, która ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia neutralności klimatycznej unijnej gospodarki. Wydarzenie zostało zorganizowane przez EURACTIV z inicjatywy Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej i Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych.

Dekarbonizacja ciepłownictwa zakłada, zgodnie z regulacjami Europejskiego Zielonego Ładu i pakietu „Fit for 55”, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej i ciepła. Stąd też w trakcie konferencji rozmawiano również o technologiach z obszaru power-to-heat, które mogą pomóc w skutecznym osiągnięciu celów zawartych w dyrektywach EED i RED III. Podnoszono kwestię roli, jaką rozwiązania power-to-heat mogą odegrać w stabilizacji systemu elektroenergetycznego.

– Ciepłownictwo systemowe w Polsce jest bardzo rozbudowane, co powoduje, że jego transformacja będzie trudnym procesem. Dzisiejsza debata była okazją do podzielenia się dobrymi praktykami i doświadczeniami związanymi z wykorzystaniem technologii power-to-heat w polskim ciepłownictwie. Jednym z przykładów jest najnowsza inwestycja PGE Energia Ciepła, w ramach której realizowany jest wielkoskalowy projekt produkcji energii elektrycznej i ciepła w Gdańsku – na północy Polski. Składa się z dwóch kotłów elektrodowych o mocy 35 MWt każdy i może przekształcać zieloną energię elektryczną w ciepło – wskazał w trakcie otwarcia konferencji Mariusz Michałek, prezes PTEZ i wiceprezes PGE Energia Ciepła.

W debacie eksperckiej udział wzięli:

• Matthieu Ballu – Policy Officer, Renewable Energy Unit, DG ENER, European Commission
• Dr Andrej Jentsch – Programme Manager, IEA DHC
• Aurélie Beauvais – Managing Director, Euroheat & Power
• Dorota Jeziorowska – Dyrektor, PTEZ

Uczestnicy panelu zwrócili uwagę, że szczególnie wymagające w procesie dekarbonizacji jest znaczące zwiększenie udziału energii odnawialnej w procesach wytwarzania ciepła. Dużą szansą jest rozwijanie technologii, które pozwolą przekształcać nadwyżki zielonej energii elektrycznej w ciepło. Stąd tak istotne jest wdrażanie rozwiązań power-to-heat, szczególnie w dużych systemach ciepłowniczych, które ze względu na wysokie zapotrzebowanie na ciepło i brak lokalnych źródeł odnawialnych są najtrudniejsze do dekarbonizacji.

– Jeśli spojrzymy na sektor energetyczny, produkcję energii elektrycznej można stosunkowo szybko zdekarbonizować, natomiast dekarbonizacja systemów ciepłowniczych jest znacznie trudniejsza. Choć w systemie elektroenergetycznym wzrasta udział energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, głównie wiatru i słońca, trudną kwestią jest zagospodarowanie jej nadwyżek.  Systemy ciepłownicze mogą być bardzo dobrym obszarem do zagospodarowania nadmiarów energii elektrycznej z OZE na potrzeby ogrzewania – podkreśliła w trakcie debaty Dorota Jeziorowska, dyrektor PTEZ.

W trakcie konferencji wskazywano na najistotniejsze postulaty branży dotyczące rozwoju technologii power-to-heat. Przedstawiciele sektora zaapelowali o zakwalifikowanie ciepła wytworzonego w kotłach elektrodowych z energii elektrycznej z OZE dostarczonej z krajowego systemu elektroenergetycznego jako ciepło z OZE na potrzeby spełnienia tzw. kryterium wolumenowego w ramach definicji efektywnego systemu ciepłowniczego.

Z perspektywy przedsiębiorstw ciepłowniczych, przepisy znajdujące się w dyrektywie EED i RED III umożliwiają uznanie wspomnianego wolumenu ciepła wytworzonego z odnawialnej energii elektrycznej na potrzeby spełnienia kryteriów systemu efektywnego energetycznie. Niezbędne jest jednak odzwierciedlenie tego w przepisach prawa krajowego, w ramach transpozycji tych dyrektyw.

– Biorąc pod uwagę bardzo ambitne cele w zakresie polityki klimatyczno-energetycznej, nie możemy sobie pozwolić na utratę ani jednej MWh czystej energii. W tym przypadku kotły elektrodowe mogą być sposobem na zmniejszenie zjawiska wymuszenia redukcji produkcji i zwiększenie potencjału wykorzystania czystej energii, a z drugiej strony – powinny partycypować w spełnieniu kryterium efektywnego systemu ciepłowniczego – wskazuje dyrektor Jeziorowska.

Nie zabrakło dyskusji o szerszym wykorzystaniu pomp ciepła, które w przyszłości będą w wielu miastach znajdować się w podstawie pracy systemów ciepłowniczych. Ich profil pracy jest jednak inny niż kotłów elektrodowych, inne są również wyzwania – nie są to technologie konkurujące ze sobą.

– Biorąc pod uwagę konieczność z jednej strony zagospodarowania nadwyżek energii elektrycznej z krajowego systemu elektroenergetycznego, a z drugiej strony – zapewnienia mocy rezerwowo-szczytowych w systemach ciepłowniczych, bardzo ważne jest rozwijanie technologii kotłów elektrodowych. Tylko w 2023 r. dwa takie urządzanie w gdańskiej elektrociepłowni dostarczały czyste ciepło do systemu ciepłowniczego przez 450 godzin, co skutkowało 3200 tonami unikniętej emisji CO2, co jest równoważne wychwyceniu emisji z 800 ha lasów. Dodatkowo w przyszłości będą mogły skutecznie wykorzystywać w procesie wytwarzania nadwyżki zielonej energii z OZE, w tym z morskich farm wiatrowych, które obecnie powstają na Morzu Bałtyckim – podkreślił prezes PTEZ. – Do 2030 roku PGE Polska Grupa Energetyczna chce zbudować prawie 1 GWt w technologiach power-to-heat, obejmujących zarówno instalacje kotłów elektrodowych, jak i pomp ciepła. Technologia power-to-heat, rozumiana zarówno jako pompy ciepła, jak i kotły elektrodowe, jest jednym z kluczowych rozwiązań, które przy odpowiednim ich zastosowaniu, pozwoli na dekarbonizację naszych systemów ciepłowniczych w sposób efektywny ekonomicznie i możliwie akceptowalny dla odbiorców końcowych.

Pełny zapis konferencji dostępny jest na stronie Euractiv.com.

Więcej informacji o PTEZ.

Źródło zdjęć: Zoran Popovic, Euractiv